lunes, 30 de noviembre de 2009

DECLIVE DA CAZA MENOR EN VAL DOS MARCOS



¿Solo en Val dos Marcos.? Teño as miñas dúbidas . Tanto incendio, tanta contaminación e tanta pista polos nosos montes, xunto coa desaparición da gandeiria é a agricultura do centeo, incluso co abandono dos prados, non podía traer nada bo. Coido que a paulatina desaparición da caza menor, so é o preludio de cousas peores na zona.
Hai unha crecente proliferación de porcos monteses, que este ano estarán na súa “fresca ribeira”, pois quederon castañas a reo, e os carballos deron unha gran produción de abelotas, que faran que neste inverno non pasen fame.
Xa fai un tempo, lin nun libro do meu admirado Don Miguel Delibes, que a disminución da caza menor era inversamente proporcional ó aumento da poboación dos porcos do monte. O parecer, este omnívoro, que ten un unha capacidade olfativa superlativa, debece polos ovos de perdiz e por buscar lacalleiras, coa idea de zamparse as crias de “lepra”.
Para ilusrar o que antecede, comtarei a miña última estancia en Sancibrao, tentando cazar algo. Foi este fin de semana pasado.
Xa, climatolóxicamente falando, o asunto non pintaba nada ben. Saímos de Vigo o sábado arredor da unha pensando que ó mellor escampaba no domingo é podia ir ó monte.
Fumos a comer ó Pereiro ó Don Pepe, lugar no que se come estupendamente e sempre a un prezo moi, pero que moi razoable. Cando cheguémos, o baixar do coche tivemos que abrigarnos pois viña frio misturado con un chisco de vento, que encurriachaba as orellas.
Eu tiña a esperanza (por certo, tia Esperanza, esta vostede moi guapa na foto que gañou o concurso en Hermisende), tiña a esperanza, decia, de sair as Cegudas pola tarde a ver si saúdaba á rabona. Cando saímos de comer chovia e practcamente non parou en toda a tarde.
O domingo pola mañá, o asomar o fuciño pola fiestra, parecia que o dia estaría bon, ainda que o Monte Muga, tiña unha gorra de neve no alto.
Deixei de estar en xúas despois de comer un cacho de “Hornazo”, e un bon café recien feito, coa idea de ir para todo o diá, cousa da que desistín o ver que o Monte Muga estábase a vestir unha capa gris que o cubria todo.
Decidín sair, e volver a comer á casa. Pertrechado cos aparellos de cazador, coa Laurona o lombo, subín hasta a casa da miña prima Noemí, par chamar a Canaria, que sería a miña auxiliar. Apuntouse unha cadeliña nova, unha Podenca portuguesa, que apunta unhas maneiras excelentes, seguro que nos dará boas satisfacións na caza do coello, se non desaparecen todos.
O chegar ó cimo do Camiño Novo, tiven que meterme na troba dun castañeiro, pois veu unha nevarada que durou un pouco mais de media hora. Tentado a dar a volta, aguantei estoicamente, hasta que deixou de nevar, é pensei que ó mellor levantaba a lebre no Bedulo.
Rondei as Teixugueiras, o Bedulo é a caboca das Cegudas, e salvo mollerme hasta os xeonllos, non haubia nada que mereza a pena relatar. Cando me acercaba a Touza do Pepe da Cancela, cerca do Poulo do Mexacan, arrancou unha perdiz, ela soliña e sen nadie que a obliguera, e liscou hacia o Lombeiron.
A todo esto, volvía a estar rodeado de niebla e a chuvia escomenzou outra vez, chuvia mezclada con neve, e cun vento do norte que facia que os atributos masculinos se esconderan nas costas, menos mal que non necesitémos mexar.
En todo o traxecto non paraba de ver os lugares donde os porcos foceran, que mesmamente parcía que querian arar o monte.
Arrecioú a auganeve, e non tiven mais remedio que liscar para a casa, eso sí, mollado da cintura para abaixo.
Cundo pasaba cerca do Prado do ti Constantino de Cadavais, da zona do Bedulo lisqueron sete ou oito corzas, camiño das Cegudas, é supoño que irian ó Lombeirón.
Como decia un personaxe de dibuxos animados:
¡ESO, ESO ES TODO, AMIGOS!

miércoles, 25 de noviembre de 2009

HISTORIAS DE SANABRIA, ¿OU XEABRA?


Era polos anos sesenta, do fin do milenio pasado. Transcurriran xa seis anos da rotura da presa de Vega de Tera, a que cuando rompeu arrastrou a Ribadelago ó fondo do lago..
Unha tarde de primeiros de San Xoan, un meu primo e amigo, Euloxio, que e fillo dun curmán de meu pai, subimos, ambolos dous, desde Puebla a Ribadelago.
Despous de percorrer a aldeiña asolagada, sentémonos a parolar cun home xa maior, que estaba ó sol nunha fraga, na misma beiriña do lago.
Desde o lugar no que estabamos, víase a poucos metros da bórda, unha pequena “isliña”, que na época na que estábamos, estaba toda verde, o parecer cuberta de silvas.
Según nos contou o noso interlocutor, aquela pequena illa chmábase La Isla de las Moras. Entón pregunteille se por alí habia algunha lenda de mouros, e él respondeu que, seguramente, mais que ó nome a illa non le viña por eso, senón por aquelas silveiras que había nela nas que se daban moitas moras é moi saborosas.
O notar a miña desilusión, por que non viñera ó nome das illas da verba mouros, díxonos que aquela illa tiña unha lenda, mais bonita que as dos mouros, e mais recente. Ante a nosa insistencia en que nos contara a lenda, acedeu a elo ;mais tiña que ser na aldea de San Martín, diante de un xarrote de viño é algo que gorentar.
Para subir a San Martín fixémolo pola “Senda de los Monjes”. A que él coñecía ben na comarca.
Despois de hora é media de camiño pola “Senda”, pasando entre xardons, acivros, amieiros é algunha que outra carpaza, cheguemos ó pobo. Entremos na taberna que o noso anfitrión dixo, é, nunha mesa longa na que, pola banda da parede, habia un banco corrido é pola parte dianteira unha escaneta; apropiémonos da cabeceira da mesma, xusto na esquina, desde a que se via perfectamente a entrada do que antes fora unha venta.
Unha vez sentados, pedimos un cuartillo deviño por barba, que nos chegou acompañado por uns estupendos “habones con oreja”, que inda fumegaban dentro das cazolas de barro.
Despous dos primeiros tragos, aquel home de longas barbas brancas é pelo da mesma guisa, escomenzou a relatarnos a súa história.

A esta comarca que ahora se llama Sanabria, le viene el nombre desde muy antiguo. Aunque al principio se llamó Xeabra, atendiendo a la configuración de su suelo. Si os fijais, la tierra aquí, si se caba en ella, es sábrego, lo que en portugués todavia se llama xabre. De esto podeis deducir el nombre, si no sois demasiado torpes.
Durante toda la vida, esta tierra, ha sido tierra de nadie, precisamente por ser un lugar de tránsito y cruce de caminos entre la meseta y la montaña.
Aquí al lado, existen los restos de un castro prerromano, no está fijada la fecha en que fue deshabitado, porque no ha habido prospecciones en el mismo, pero yo os aseguro, que es de la transición final del megalítico.
Aunque no os lo creais, existe una comunicación subterránea, entre este castro y aquella pequeña islita que llamó vuestra atención. No hay ningún secreto en ello, teniendo en cuenta que cuando fue construido el castro el lago era mucho más pequeño, por no decir que no existía. La extensión actual del lago fue posterior, lo que llevó a inundar el pasadizo entre el castro y lo que era un montículo. El pasadizo entre el castro y lo que es ahora el monasterio se perdió, y justo, donde se construyó el monasterio tadavia se conservaba la entrada del túnel hacia el montículo.
Por cierto el monasterio está asentado sobre lo que habia sido un lugar de culto solar, en el que más tarde la iglesia romana asentó sus reales para domeñar la zona, con látigos é hisópos, pero esto es de otra história.
Lo que es ahora la isla, era tambien una pequeña atalaya que dominaba el valle que mas tarde cubrió el deshielo.
Desde el alagamiento de la zona, la comunicación subterránea siguió intacta, tamto que la comunicación entre el monasterio y la isla sigue todavia, aunque ya no hay casi nadie que lo conozca.
Aquellas piedra que veis, que cubren la isla, son los restos de dos construcciones, una sobre otra, que los feudales de la zona construyeron para ocultar sus tropelias, después de sus cacerias por las sierras circundantes.
La “Casica”, que así era como conocian los vecinos de Ribadelago, las ruinas que ahora son de la islita, fue construida sobre las ruinas antiguas por el conde de Pimentel, cuando era el dueño absoluto de la zona con derecho de pernada, beneficio que le debia al rey correspondiente, que es mejor que quede en el anónimato, por haberle ayudado en sus escaramuzas con los reyes vecinos, reclutando xabreses a la fuerza y llevandose él las prebendas.
(Triste história, la de A Xeabra, Sanabria, que po estar siempre en terreno de nadie, llegó a pertenecer al reino de León, al de Galicia, y al de Portugal a traves de los duques de Braganza).
En sus correrias por la zona, a la caza del Oso, la Pita do Monte, los corzos y demás, el conde de Benavente, el de Alcañíces y el Marqués de Santa Cruz, tenian la Casica como refugio y escondrijo para sus derechos obligados de pernada.
No sé si fue por esto último, pero el caso es que los monjes de San Martín de Castañeda, que a la sazón ya tenian la concesión, tambien de un rey, de su posesión allí, entraron en conflicto, con los notables , y hubo pleito entre ambos.

Aiqui, o noso informador-historiador, deixou de falar, é emplazounos, para unha proxima conversa, a que puxo unha condición: tiña que ser nas ruinas de Parada en Requeixo, é había que levar uns botelos, patatas, viño, pan e as viandas que quixéramos, que serian feitas nos resto da anterga aldea, onde continuaria a conversa.
Ergueuse, embozouse no pasamontañas, é literalmente desaparezeu, dicindonos cuando deberiamos estar en Parada se queríamos saber o resto.

miércoles, 18 de noviembre de 2009

¡ DEJENLES VIVIR!


Hoy, intentaré escribir en el idioma Castellano, el que según el primer libro que yo he podido leer en la casa del pueblo de Val dos Marcos que fué mi primera escuela, decía que, en España había cuatro idiomas a saber: Castellano, Catalán, Gallego y Vascuence. Las otras variantes las denominaba formas dialectales.
El motivo de escribir hoy en el idioma oficial de esta bendita nación, es, ni mas ni menos, por si esto lo lee alguna eminencia política actual, que por lo leído, no se diferencia en nada de aquella de la que hablaba mí admirado amigo Francisco de Quevedo y Villegas.
No quiero que nadie use traductores. Lo siento por mis lectores de habla anglosajona, china y sánscrita.
Resulta que estos días, en una vieja colonia francesa,británica e italiana, que después de saqueada, la han dejado al pairo político y económico, con el agravante de que al parecer todo barco de pesca, tiene derecho de pernada sobre sus aguas, y puede esquilmar sus costas a cambio de nada.
Tengo un amigo que trabaja para la comunidad económica europea (no me da la gana de escribir con mayúsculas, hasta que no se las ganen), y está destinado en Afrecha, y que conoce a fondo los países subdesarrollados de allí, y sobre todo Somália.
Está estos días de vacaciones en Vigo, y he tenido la oportunidad de comentar con él el asunto del secuestro del Alakrana, y lo que me dijo aunque yo lo sospechaba, no dejó de sorprenderme desagradablemente.
La explicación gráfica que me dió fué la siguiente: ¿Que pasaría, si una flota de barcos se dedicara a pescar en las rías gallegas, se llevasen el producto, y nosotros tuviésemos problemas de subsistencia?
Otra de las cosas que me contó, fué la del pabellón del barco secuestrado. Parece que no llevaba bandera española, sinó la de una comunidad española: la Ikurriña.
Después de escuchar a algún familiar de los secuestrados, con todos mis respetos para su dolor, que le exigía al gobierno no sé muy bien qué y decir que si le pasaba algo a su familiar, responsabilizaría al mismo del desastre.
Acabó bien la cosa, sobre todo porque no hubo victimas, pero ya empezó el cirio montado por la derecha de este país, que sigue empeñada en confundir sus deseos y ansias con el país, y tratándonos a todos como imbéciles. A lo peor tienen razón y todos somos estúpidos, pués visto lo visto, la mitad de este país, a pesar de la que les está cayendo, siguen confiando en ellos.
La izquierda nacional tiene varios problemas: 1.- Está dividida. 2.- No tiene medios de comunicación afines. 3.- La iglesia sigue pensando que tienen cuernos y rabo. 4:- No son capaces de ser ellos mismos, tiene demasiado miedo a las urnas.
En fin para no cansar mucho: ESTOY HASTA EL MOÑO. Me gustaría usar aquel dicho anarquista que decía: QUE PAREN EL MUNDO, QUE ME QUIERO BAJAR.

lunes, 16 de noviembre de 2009

MELÓ, XAMON E SAL



Era arredor dos anos cincuenta do século pasado.
Non o recordo nítidamente, debido a miña pouca idade daquela, polo tanto pido disculpas de antemao, por si alguén o coñece mellor, pídole que me corrixa.
Era unha época na que inda habia xogo de paus, naquela encrucillada de camiños que tamén se chamaba Xogo dos Paus, que desgraciadamente foi modificado, e coido que a peor.
Daquela, vivía, o lado da casa do “ti” Salvador e da tia Josefa, unha muller chamada Manuela, que cando eu a coñecin estaba casada cun home de Castromil, que tiña o alcume de “O Pelandrón”.
Esta muller tiña tres fillos, un home e dúas mulleres. O home era o mais vello, e era coñecido como o Pepe da Manuela, a segunda filla chamábase Sara e a terceira Cándida, que o parecer era media irmá miña. Están todos na Arxentina, e deséxoles ó mellor.
O Pepe da Manuela, era un exponente de Val dos Marcos, dunha picaresca peculiar, e as veces creo que un pouco necesitada.
Tiñan as “tias bichas”,unha plantación de melois, nunha cortiña da Porteliña, e cando xa empezaban a servir para comer, él adoitaba ir a collelos. Unha veces para comer e outras so co ánimo de “esgarabellar”.
Parece que foi avisado de que non fixera tal, mais él estaba nunha idade na que non se fai caso a case nada que non sexa o propio “caletre”, que as veces so serve para portar pucha.
Xa cansado da rapiña e dos avisos, o Modesto, que daquela debia ter vintepoucos anos, argallou a maneira de quitarle a teima.
Tiña, o meu veciño, unha espingarda de un caño,do calibre dezaseis, e decidiu, por un pouco tempo converterse nun vaqueiro do oeste vengador de desagravios. Non se pode comparar co Cabaleiro da Triste Figura, pois as armas non era concordes.
Daquela tamén se adoitaba, entre os cazadores, cargar os propios cartuchos, polo que todo aquel que tiña unha espingarda, tiña os trebellos necesarios para preparar a súa propia intendencia de munición.
Colleo un cartucho, meteulle un “pistón”, un cuarto de carga de pólvora da que se mercaba na Muimenta, e cambiou o chumbo por unhas areas de sal gorda, daquela que se usaba para salgar os xamóns.
Nunha noite de lúa chea, na que o Pepe da Manuela, tiña pensado ir a afanar uns melóns, o amigo Modesto apostouse coa espingarda e o seu cartucho de sal perto do melonar.
Apareceu o amigo dos melons alleos, e o Modesto esperou, con paciencia de santo, a que a distancia fora a adecuada, e que o afanador le enseñera as pousadeiras. Apun-
tou as nádegas do inquilino, e ......... fixo fogo.
Escoitouse un tiro, non demasiado forte, mais laio ningún, cada un dos actores deste relato liscou da Porteliña por camiños contrários, e nada mais se soupo hasta os días seguintes.
Foran poucos, os graus de sal, mais os poucos que traspaseran os pantalois, incrustéranse debaixa da pel, alí derreteron, é inda que a sal sea boa para curar os xamóns, se estes ainda estan presos arredor do cú dun cristián, doen, doen, é doen, xusto hasta que al sal sea absorbida definitivamente.
Tanto o Pepe como o Modesto, leveronse sempre moi ben.
¡So eran bromas!

martes, 10 de noviembre de 2009

CUANDO O HUMOR É O MAIS IMPORTANTE

De sempre, os cazadores temos fama de aldrabois é esaxerados.
Coido que é unha fama bastante ben merecida, pous a todos nos gusta facer ver que somos os mellores, que temos os mellores cans, as mellores espingardas e a mellor puntería.
Eu coñecin a un cazador, que tiña unha escopeta que facía que os chumbos le aticeran a un gazapo cando xa estaba detrás de unha fraga. E decir, que aqueles cañóns facian que a munición fixera un rouso, ainda que o lepórido virera pra tras dunha pedra.
Non sei, queridos e desocupados lectores, (Supoño que parte do mundo e do estranxeiro, estará pendente das miñas verbas) se sabedes o que é un “bigote” en térmos cinexéticos. Tentarei definilo:
Cando un cazador le estruma chumbo quente a unha peza de caza e non le atina, e a renglón seguido, outro cazador le dispara a mesma peza e a mata, dise que éste último le puxo un “bigote” o primeiro.
O asunto non tería importancia, se non fora polo cachondeo e bulra do que acertou, e dos demais cazadores presentes, é mais os que logo no café o escoiten.
Nunha ocasión, alá en Val dos Marcos, nunha cazata daquelas que agora serian imposibles, ian de caza varios cazadores. Creo que entre eles estaban o Céfiro, o Manolo e os dous principales actores: O Alipio e o Luis Alvarez de Eulate, mais coñecido como o Luis da Nélida.
Estaban arredor de unha matagueira de uces, donde os cans facian esforzos por botar fora un coello.
Chegou un momento que o lepórido, acosado polos podencos, botouse fora, xusto por donde estaban o Alipio que le zorregou dous tiros e marrou os dous, a continuación foi o cazador que tiña o lado e matouno do primeiro disparo. Non recordo ben quen foi o segundo, e para non ser inxusto con ninguén non o nombro, cando vexa o Céfiro preguntareille.
O recochineo do resto foi de “ordago” a grande. O Alipio puxeranle un “bigote”.
Seguiu a cazata, comeron a merenda, beberon os tragos reglamentários daquel viño feito con uvas de Vilares e das parreiras darredor das casas, e cazando tan contentos, xa en dirección a casa.
Cando chegueron a un pequeno descampado, arrancoulle unha lebre a un dos cazadores, que, pondo a escopeta a cara mandoulle dous tiros, e a rabona marchou toda contenta, a criar.
E costume dos cazadores, sobre todo do que falla o tiro, o de ir a mirar no lugar donde le tirou ó bicho para ver se saca algo en limpo que disculpe o fallo.
O cazador que disparou, mirou na zona, e berrando, para que ninguén dubidera, dixo:
¡ deixou pelos!
¡Si!, contestou o Luis, son os pelos do bigote do Alipio.
O esmendrelle foi fenomenal.

domingo, 8 de noviembre de 2009

¿ULA ALMA?



Cando a morte ronda, as andainas arredor dela son moi tristes, e se enriba le tes que explicar a un rapaciño o sentido da mesma, o asunto non so é triste senon tamen aparte de lamentable, tamen moi doloroso.
Nunha ocasión, co gallo da morte de un ser querido, tiven que dar esa explicación a un cativo, que era afillado do finado, e para mais señas debo decir que era o meu fillo.
Vai pouco tempo, buscando, mellor dito deixando que o disco duro do cerebro traiga á memória o que queira, acordeime dun conto que le escoitei á miña avoa Martina, que ela asimesmo le escoitara a familia de Bragança coa que estaba na súa época de aprendiz de alfaiate. No idioma de Val dos Marcos dise xastre.
O CONTO.:
Chega un menino todo compunxido a casa onde etá a súa mai, atizando o lume da lareira facendo que o pucheiro do caldo, e a caldeira da comida dos porcos, non deixe de cocer.
O menino todo triste e desolado díle a mai:
- Mama, acabo de ver como levaban o cemiterio a ese menino que morreu. Ia nunha caixiña branca, meteron-no nunha cova na terra, e a súa mai o seu pai e as irmás non paraban de chorar.Choraban tanto que eu tamén tiña moita pena. ¡Mamá!, ¿Choraban todos porque o neno era mau?
- Non, non era mau- respondeu a mai- mentras seus pais e irmás choraban, a alma do menino xa estaba, no ceo.
- ¿A alma?. Mamá non sei o que é eso. Non entendo.
- Mira; acabas de decirme que ti tiveste moita pena cando o viste enterrar, e chorar os seus parentes.
- Si é certo, tiven pena e dor, sobre todo o ver chorar as rapaciñas.
- A ver, ¿ que parte do teu corpo era o que tiña pena ou dor? ¿Eran as pernas, as orellas, ou os brazos?
- Non, mamá.
- Entonces, ¿era a cabeza ou a barriga?
- ¡Non mamá, era unha dor, así como dentro de min, que me deixaba tristura por todolos lados!
- Esa cousa dentro de tí, é a túa alma, que se pon triste pola morte de un amigo, que te dice que, cando fais unha cousa mal, que non debias facela, ou que cando fais unha boa cousa te pon ledo. E algo que non podes topar, nin ver, mais que sí podes sentir.

viernes, 6 de noviembre de 2009

NON SOMOS TAN INUTILES COMO NOS QUEREN FACER



Nunca vin un home tan abraiado como o amigo Silverio, diante de unha leira chea de mes e que despois deu unha boa carrada de palla, e, como consecuencia de centeo.
No tempo da sementeira, na terra de Val dos Marcos, un ano no que o noso amigo Silverio estaba de criado en casa do Xico e da Lisa, foi cando acaeceu o sucedido que suscitou o seu asombro.
Cuando chegaban, o Xico e o Silverio, a leira que tiñan que sementar, o Xico tivo que ir a outro sitio. Entonces díxole o Silverio que sembrera él o centeo.
O Silverio, contestoule que él non sabia sembrar, pois non o fixera nunca, ó que le contestou o Xico que sabia arar, é que o de sembrar o grao solo era tiralo na terra, a ser posible esparexendoo por toda a leira.
Marchou e xefe, e o novo labrego colleo o saco da semente e escomenzou a esparexer o grao pola leira. Cuando acabou colocou o arado e a xunta de vacas en disposición de arar e fixoo.
Acabou, recolleu os trebllos e chamou a xunta de vacas para a aldea. Non volveu pola leira nun tempo.
Cuando chegou o tempo da seitura decidiron ir a segar.
Tocoulle o turno a leira sementada por o gran Silverio, e cuando chegueron a mesma, tiña unha boa cantidade de palla, que corroborou o Xico decindo que tal vez era a mellor colleita que esta dera.
Segueron-na, ateron-na, fixeron o medouco, e por fin acarrexeron-na para a aira, don de por fin a converteron e grao e palla.
Aquela tarde no café do Caxera, o Silverio todo fachendoso contounos a aventura da súa sementeira e con unha cara de enorme satisfación díxonos:
¡.ALLO PATA, NASEU! NASEU E DOU PAN, IA SEMBREIA EU!.
Estaba francamente abraiado do resultado da súa sembradela.
¡Cuanta xente hai mal aporveitada!.

jueves, 5 de noviembre de 2009

MANEIRA SANTA DE DAR CORDA O RELOXIO.



Esta anécdota escoiteila nunha ocasión a miña avoa Martina.
Alá polos trinta primeiros anos do século pasado como sabedes, unha gran maioria dos nosos antepasados, emigraban a facer as américas, pois parece que se falaba de que pola outra banda “do charco” atábanse os cans con chourizas.
Desgraciadamente para eles, a gran maioría, viñan daqueles paises, esfolados de traballar, é, en moitos casos tiñan que pedir cartos para o billete de volta.
Polas aldeas de San Cirpián, A Teixeira, ë Castrlos, que, de todo o axuntamento foron as que mais persoas manderan a emigración (triste palabra, e repetida hoxendia, demasiadas veces) é, se preguntades os vosos antergos, diranvos que ninguén voltou rico.
Moitos, tiveron sorte de volver, e traer catro pesos para desempeñar o viaxe de ida.
Na miña familia, teño mostras do que digo. Por parte de miña mai Dolores, sin ir mais lonxe, emigrera seu pai, xa desde que ela nacida. Voltou, e gracias. Por parte de meu pai Pepe, decir que os seus pais, a pesar de ser curmans, atoperonse en Bos Aires e alí se casaron.
Debe haber moi poucas familias tanto na Texeira, Castrelos e San Cirpián, que non óteñan un ou dous antepasados que cruzaran “o charco”, como eles chamaban ó Oceano Atlántico.
Daquela, decian cando volvian, que estiveran en América ou no Norte, entendendo este último como EE.UU.
Pous ben, na Teixeira, volveran varios emigrados do continente americano. O parecer todos, ou case, o regreso fixeron-no de maneira bastante humilde, sen fachenda de ningunha clase.
Todos menos un, como os da aldea de Obelix.
Este Un, que será ese o nome co que o chamaremos, voltou cun reloxio de peto.
Creo que era un reloxio bastante grande e gordo, cunha cadea que mais parecia un estrinque de acuartear, que outra cousa. Mais o reloxio non se fixera famoso por o seu tamaño senon pola maneira de darle corda.
Non sei se conoceredes a igrexa da Teixeira.Ë pequena e non demasiado alta, polo que calquer ruido durante a misa, escoitábase incluso nas Moreiriñas.
Como sabedes as mulleres e os homes dentro da igrexa estaban separados, os homes arriba cerca do cura, e as mulles detras de todo. Os home tiñan escanos para sentarse naqueles tramos nos que a liturxia o permitia, e as mulleres so tiñan os reclinatórios, as que os tiñan, para estar constantemente axeonlladas. ¿Estarian as mulleres atrás, para non enseñarle as cuxas os homes?.
Pois, indo o que ibamos, o noso Un, púñase na última fila dos homes, e en cabeza casi da das mulleres, e sempre, cando mais silencio habia na igrexa, uns segundos antes da Consagración, este Un, desenfundaba o seu Rosko-Patent, e púñase a darle corda.
Según miña avoa o son daquela corda semellabase bastante o chrrido dun tronzador cortando leña de carballo seca.
Tamén decia que o Un, moi finchado, púñase en posición de firme, e frotaba, mentras le daba corda o trebello, os leguis, un contra o outro.
Daquela parece que era o único medidor de tempo daquela clase que habia na Teixeira.
Habia un de sol, mais non se podia levar a misa, nin precisaba corda.

lunes, 2 de noviembre de 2009

CUALQUIER TIEMPO PASADO, ¿FUÉ MEJOR?



Estivemos en Val dos Marcos, coa idea, falsa idea, de atrapar algunha perdigocha pra non olvidar o sabor que lle dan a un bon arroz.
Pous ben, despous de todo o sábado pateando desde o Facho hasta Lagoas, pasando pola Quinta a Estante, Purtela dos Millais e volta (en coche desde este último lugar, gracias o meu sobriño Jorge) mais cansos que se tiveramos que arrastrar un tren con rodas cuadradas, é o domingo un pouco menos, decidimos deixar a caza pra mellores tempos.
Estando en Lagoas collendo unhas fermosas lepiotas proceras, acordeime dunha anécdota do ti Alipio, despois da súa volta de Arxentina, cando xa tiña un feixe de anos.
Un dia, o noso home, foi de caza pra Lagoas, nas cabocas que hai entre Lagoas e o Piñeiro donde estan uns enormes penedos de granito.
Tiña él, daquela, un bon can de coellos.
Subiuse o Alipio a un daqueles penedos a esperar que o “lepra” asomera o fuciño acosado polo can, cousa que non tardou moito e acaecer.
Arrancou o coello por unha caboquiña arriba, dreitiño a un descampado, polo que atravesou camiño do Piñeiro, sin que o cazador fixera intento de dispararle.
En frente xusto o lado da casa do Pólitos, habia dous ou tres cazadores, que pola situación viron todo o acaecido.
Cuando se xunteron con Alipio, algué le dixo, ¿como deixou escapara ese coello?, non le podia sair mellor!.
Mira, -respondeu- ese coello, cuando eu era novo, non se houbera marchado sin unha boa chumbada.
Daquela, eu podia estar no alto dunha pedra, se barruntaba que algún coello ia saltar por un sitio determinado, solo tiña que pensar en cambiar de penedo, e era pensalo e xa estaba feito.
Agora, estou apostado nunha pedra, os cans dan mostra de sacar un coello, e éste vai sair por un sitio diferente ao que eu espero, teño que pensar como baixo da pedra na que estou, e cando acabo de facelo, inda antes de baixarme do penedo, xa o coello tivo dúas camadas de gazapos.
A meu irman César e a min, xa nos empeza a suceder o mesmo, xa empezamos a necesitar unhas boas pancas pra movernos.
Sempre nos quedará decir aquelo de “hai que deixalos criar”.
De castñas e ánimas falraremosoutro día.